Autorem wpisu jest: Marek Wyciślok

Po długiej zimie i  okresie postu nadchodzą pachnące wiosną święta. To także czas symbolicznego święcenia potraw. Tradycja ta sięga aż VIII wieku, chociaż do Polski trafiła znacznie później – dopiero w XIV wieku. Na samym początku do święcenia przynoszono tylko chlebową figurkę baranka. W następnych latach kosze stawały się coraz bogatsze i wypełniały je m.in.: ryby, mięso, olej, a nawet wino.
I pewnie ta lista nie miałaby końca, dyby nie ograniczenia wprowadzone w okresie romantyzmu. Właśnie wtedy został określony zestaw siedmiu bożych darów, które powinny się znaleźć w koszu do święcenia. Produkty tak podzielono, aby każdy z nich mógł symbolizować coś konkretnego.

Świąteczne symbole

  • Chleb jest podstawowym produktem spożywczym. Symbolizuje dobrobyt i pomyślność, a w tradycji chrześcijańskiej przedstawia ciało Chrystusa. 
  • Jajko jest symbolem odradzającego się życia i zwycięstwa nad śmiercią. Symbolika jajka dotarła do Polski za sprawą niemieckich zakonników. W czasie Wielkiego Postu obowiązywał całkowity zakaz jedzenia jajek. Wracały na stoły dopiero podczas Świąt Wielkanocnych.
  • Sól to minerał życiodajny, posiada moc odpędzania wszelkiego zła. Bez soli nie ma życia. Symbolizuje także oczyszczenie, esencję bytu i prawdy.
  • Wędlina ma zapewnić zdrowie i płodność, ale także i dostatek. Od XIX wieku plasterek szynki zastępowany jest także kiełbasą.
  • Ser symbolizuje przyjaźń zawartą między człowiekiem a siłami przyrody. Jest także gwarancją rozwoju zwierząt hodowlanych.
  • Chrzan symbol siły i fizycznej tężyzny. Świetne uzupełnienie do potraw.
  • Ciasto jest symbolem umiejętności i doskonałości. Ale aby można było liczyć na moc ciasta, taki produkt musi pochodzić z własnego, domowego wypieku.

Znaczenie ma także sam kosz, w którym umieścimy wszystkie produkty do poświęcenia. Dobrze, gdy jest wykonany z wikliny lub słomy. Kosz musi być przyozdobiony gałązkami bukszpanu lub borówki.

Skąd ten zając?
Święta Wielkanocne to także zajączek. Ale w jaki sposób znalazł się wśród świątecznych symboli? Być może za sprawą  XVII wiecznych  zwyczajów podatkowych, które dopuszczały składanie daniny w postaci zwierząt, w tym także zajęcy. Inna teoria mówi, że biegające po polach szaraki ogłaszały światu nadejście wiosny, a wraz z nią Wielkanocy. Z kolei dzieci obdarowywane w te święta pisankami właśnie zającom przypisywały rolę roznosicieli prezentów.

Ale Święta Wielkanocne to nie tylko symbole, to przede wszystkim wielkie obżarstwo. Konsekwencje takiej uczty mogą być nieprzyjemne. Dlatego, kiedy już postanowimy spędzić święta przed suto zastawionym stołem, należy do tego odpowiednio przygotować  organizm. Według tradycji, najlepszy sposób to zjeść na czczo odrobinę święconego chrzanu i chuchnąć trzy razy do komina. Można też zjeść przed śniadaniem usmażone na maśle pokrzywy…

Smacznych i zdrowych świąt!