Autorem wpisu jest: Dorota Mrówka

Ceramika towarzyszy ludziom od około 15 tysięcy lat, ale dopiero w VII w. n.e. wynaleziono najszlachetniejszą jej odmianę. Porcelana pojawiła się w Chinach za panowania dynastii Tang, jednak upłynęło trochę czasu, zanim osiągnęła doskonałość. Przypadło to na okres panowania dynastii Sung i Ming – powstały wówczas wazy i misy zdobione szkliwem jednobarwnym, zastawy stołowe, naczynia dekoracyjne, płytki oraz figurki malowane farbami naszkliwnymi lub podszkliwnymi. W czasach dynastii Cing wytwarzano porcelanę trzech, czterech i pięciu barw.

Skład i rodzaje
Czym jest ten niezwykle cenny, delikatny, a przy tym długowieczny materiał? To mieszanka glinki kaolinowej ze skaleniem i kwarcem, wypalana w temperaturze 920-980°C (wyroby nieszkliwione, tzw. biskwit) i 1280-1460°C (wyroby szkliwione). Porcelana charakteryzuje się niską nasiąkliwością, bardzo dobrymi właściwościami dielektrycznymi, dużą wytrzymałością mechaniczną i wysoką odpornością na działanie czynników chemicznych, jest nieprzepuszczalna dla cieczy i gazów. Wyróżniamy dwa rodzaje porcelany – twardą o składzie: 40-60% kaolinu, 20-30% skalenia, 20-30% kwarcu i miękką (25-40% kaolinu, 25-40% skalenia, 30-45% kwarcu), która służy głównie do wyrobów artystycznych i gospodarstwa domowego.

Porcelana w Europie
Przez stulecia szukano na starym kontynencie metody produkcji tego „białego złota”. Udało się to dopiero w 1708 roku niemieckiemu alchemikowi Johanowi Fredrichowi Böttgerowi – całkowicie zresztą przez przypadek, bo podobno szukał wówczas kamienia filozoficznego. Ale porcelana znana była w Europie już od XI w. Bogate rody i królewskie dwory zaopatrywały się w ten luksusowy towar w Chinach, a później w Japonii. W XVI, XVII i XVIII wieku Europę ogarnęło istne szaleństwo – pojawiła się moda na porcelanowe przedmioty chińskiego pochodzenia, więc każdy szanujący się monarcha, magnat, czy szlachcic za punkt honoru miał sprowadzenie kilku takich cacek i wyeksponowanie ich w swej rezydencji, ku zazdrości sąsiadów. Powstały nawet specjalne pomieszczenia przeznaczone na zbiory porcelany nazywane „porcelanowymi gabinetami”. Jej popularność potęgował powszechny przesąd, że porcelanowe naczynia rozpadają się w zetknięciu z trucizną podaną w potrawie lub napoju.

Pierwsza europejska manufaktura porcelany powstała w Miśni w 1710 roku., kolejne manufaktury założono m.in. : w Wiedniu (1718), Sevres (1756), Kopenhadze (1775), a także w Berlinie i Petersburgu. W Polsce porcelanę wyrabiano od 1790 roku w Korcu, w Baranówce (od 1804) i Ćmielowie (od 1842).