Autorem wpisu jest: Dorota Mrówka

Drzewo bogów
Topiltzin, król wojowniczego ludu pochodzÄ…cego z póÅ‚nocy, znany ze swej wielkiej mÄ…droÅ›ci, przywiózÅ‚ nasiona kakaowca ze Å›wiÄ™tej ziemi pierwszych synów SÅ‚oÅ„ca. ZasadziÅ‚ drzewo stworzone dla bogów w rajskich ogrodach na górze Talzitepec, a po latach przekazaÅ‚ swoim nastÄ™pcom tajniki jego uprawy. Tak, wedÅ‚ug legendy, powstaÅ‚y pierwsze plantacje kakaowców.
Historia czekolady jest bardzo dÅ‚uga, choć jej poczÄ…tki ginÄ… w mrokach dziejów. Wiadomo, że pierwsi docenili owoce leÅ›nego kakaowca Majowie, którzy z czasem rozpoczÄ™li uprawÄ™ tych drzew. WiÄ™cej informacji na ten temat pojawia siÄ™ dopiero w XVI wieku, po powstaniu azteckiego miasta Tenochtitlanu (dzisiaj znajduje siÄ™ w tym miejscu miasto Meksyk). PoczÄ…tkowo byÅ‚a bardzo droga i tylko nieliczni mogli sobie na niÄ… pozwolić, z upÅ‚ywem lat staÅ‚a siÄ™ tradycyjnym napojem Indian. Co ciekawe, Krzysztof Kolumb, po wylÄ…dowaniu w Ameryce, nie zwróciÅ‚ na niÄ… najmniejszej uwagi i do Europy trafiÅ‚a za sprawÄ… Hernána Cortésa.

Niezwykła roślina
Kakaowiec pochodzi z Ameryki Åšrodkowej i póÅ‚nocnych obszarów Ameryki PoÅ‚udniowej. RoÅ›nie w gorÄ…cym i wilgotnym klimacie, ale nie lubi zbytniego nasÅ‚onecznienia.
Drzewo kakaowca może osiÄ…gnąć 10-15 metrów wysokoÅ›ci, jednak najlepiej, gdy nie przekracza 6-8 metrów (w tym celu należy je regularnie przycinać). PieÅ„ drzewa ma Å›rednicÄ™ ok. 30 cm, jest nierówny i sÄ™kowaty, drewno ma różowawÄ… barwÄ™ i porowatÄ… strukturÄ™.
Drzewo kwitnie niemal caÅ‚y rok, dlatego obok kwiatów można znaleźć dojrzaÅ‚e owoce. CiekawostkÄ… jest to, że na okoÅ‚o 500 kwiatów drzewo wydaje tylko jeden owoc.
Drzewo kakaowca zaczyna owocować dopiero po 12 latach, a najwiÄ™cej owoców wydaje, kiedy liczy 25 lat. Kakaowce żyjÄ… stosunkowo niedÅ‚ugo: 30 – 40 lat.

Zamiast pieniÄ…dza
Ziarna kakaowca, po wysuszeniu ich na sÅ‚oÅ„cu, można przechowywać bardzo dÅ‚ugo. To prawdopodobnie sprawiÅ‚o, że ludy prekolumbijskie używaÅ‚y ich jako Å›rodków pÅ‚atniczych.
Za jeden orzech można byÅ‚o kupić np. 20 maÅ‚ych pomidorów, a za indora trzeba byÅ‚o zapÅ‚acić 200 takich orzechów. Na owoce kakaowca wymieniano także zÅ‚oto.
Ponieważ orzechy byÅ‚y tak cenne, nie brakowaÅ‚o prób ich faÅ‚szowania. Orzechy wspóÅ‚istniaÅ‚y obok oficjalnych pieniÄ™dzy, podobno jeszcze w 1850 roku orzechy kakaowca zastÄ™powaÅ‚y w Meksyku bilon.

Na podbój Europy
Bardzo szybko w kakao zasmakowali Hiszpanie, którzy pili je powszechnie już pod koniec XVI wieku. Przez dwa kolejne stulecia pito czekoladÄ™ wszÄ™dzie i o każdej porze. PrzyrzÄ…dzano jÄ… w specjalnym dzbanku i podawano w odpowiednich filiżankach – albo w wÄ…skich i wysokich o grubym danie, albo w tzw. marcelinach, szerszych u góry, których dno osadzone byÅ‚o w wyżłobionym spodeczku – co maiÅ‚o chronić suknie dam przed poplamieniem.
W XVII wieku czekolada zaczęła podbijać kolejne paÅ„stwa. We WÅ‚oszech wylansowaÅ‚ ja florentczyk Antonio Carletti. W XVIII wieku napój czekoladowy cioccolatieri serwowany w kawiarniach Florencji i Wenecji zyskaÅ‚ miÄ™dzynarodowÄ… sÅ‚awÄ™. Do Francji sprowadziÅ‚a jÄ… w 1615 roku Anna Austriaczka, żona Ludwika XIII. W poÅ‚owie XVII wieku niemiecki uczony Johann Georg Volckamer przywiózÅ‚ czekoladÄ™ do Norymbergii. Wielkimi miÅ‚oÅ›nikami tego napoju byli Fryderyk II Wielki oraz Johann Wolfgang Goethe. W tym samym mniej wiÄ™cej czasie czekolada upowszechniÅ‚a siÄ™ w Belgii, Szwajcarii i Holandii. Najpóźniej trafiÅ‚a na Wyspy Brytyjskie.

Napój, proszek, cukierek
PoczÄ…tkowo czekolada byÅ‚a gÄ™stym napojem, którym raczyli siÄ™ monarchowie i arystokraci. Wierzono, że ma także wÅ‚aÅ›ciwoÅ›ci lecznicze, wiÄ™c można nabyÅ‚o kupić w aptekach w postaci drażetek. W 1828 roku Holender Coenraad Johannes van Houten opracowaÅ‚ metodÄ™ wytwarzania proszku kakaowego, co uczyniÅ‚o HolandiÄ™ jednym z czekoladowych gigantów.
Powoli zaczÄ™to także ulepszać produkcjÄ™ czekolady, co zaowocowaÅ‚o powstaniem pierwszych zakÅ‚adów cukierniczych. Prawdziwym przeÅ‚omem w tej dziedzinie okazaÅ‚o siÄ™ wprowadzenie w 1819 roku kruszarki. Jej autorem byÅ‚ szwajcarski przemysÅ‚owiec François – Luis Cailler. Kolejnym ważnym wynalazkiem byÅ‚a czekolada mleczna, którÄ… wymyÅ›liÅ‚ Daniel Peter w 1875 roku. Od razu zyskaÅ‚a ona niezwykÅ‚Ä… popularność, z czasem staÅ‚a siÄ™ także markowym produktem i symbolem szwajcarskich wyrobów.
Prawdziwym „ZÅ‚otym wiekiem” czekolady byÅ‚o XIX stulecie, kiedy powstaÅ‚y najbardziej znane wytwórnie. Wtedy także zaczÄ™to opracowywać technologiÄ™ produkcji cukierków czekoladowych. Pierwsze receptury pojawiÅ‚y siÄ™ jednak dopiero na poczÄ…tku XX wieku.

Na podstawie książki Annie Perrier-Robert „Czekolada. Poradnik smakosza” Wydawnictwo Wiedza i Å»ycie, Warszawa 2001