Autorem wpisu jest: Robert Fiałkowski

Korespondencja własna z Hiszpanii

Nawarra leży na szlaku pielgrzymkowym do Santiago de Compostella. Jedna z najstarszych i najbardziej uczęszczanych tras pątniczych w Europie biegnie przez Roncesvalles, które zapisało się na kartach średniowiecznej „Pieśni o Rolandzie". Podobna do Narnii Dolina Cierni jest mitycznym miejscem ostatnich godzin życia Rolanda. Przez ponad tysiąc lat tłumnie przybywali tu włóczędzy, artyści i poeci, zaczarowani legendą i magią tych gór. Przechodzące przez Nawarrę grupy pątników przyczyniły się do rozkwitu rodzimego winiarstwa.

Historia i wino
Położone na północnych rubieżach Hiszpanii, królestwo Nawarry od wieków dzielnie strzegło swoich tajemnic. Kraina rozciąga się od położonych na północy Pirenejów aż po dolinę rzeki Ebro na południu. Nawarra pełna jest kontrastów i osobliwości. Możemy wygrzewać się w południowym upale i widzieć na horyzoncie ośnieżone szczyty Pirenejów. Stolica Nawarry, Pampeluna, słynie z dorocznego święta „encierros de toros" – gonitwy byków i ludzi uliczkami starego miasta.

Ziemia ta była niechciana, niczyja, zamieszkana przez lud stary i obcy, który upodobał sobie te rozległe pustkowia. Rzadko zapuszczali się w te strony obcy najeźdźcy. Okolice te obrali sobie za swój dom tajemniczy Baskowie. Gdy w VI i VII wieku przetoczyły się przez półwysep Iberyjski fale Wizygotów i Arabów kraj ten nie został przez nich nigdy podbity.
Baskowie uważają się za najstarszy lud żyjący w Europie. Wyróżnia ich język i odrębna kultura. Język baskijski euskera nie należy do żadnej znanej nam rodziny językowej. Posługuje się nim do dziś ponad 10% ludności Nawarry.
Pełny rozkwit Królestwa Nawarry przypada na czasy króla Sancho Starszego panującego równolegle z Bolesławem Chrobrym. W czasach tych królestwo Nawarry było największą chrześcijańską potęgą na południe od Pirenejów.

Z Nawarry pochodzą słynni misjonarze, wojownicy i konkwistadorzy. Baskijskie korzenie ma założyciel zakonu jezuitów Ignacy Loyola. Na zamku Xavier w Nawarrze urodził się sławny misjonarz Franciszek Ksawery. Zasłynął z podróży na Moluki do Indii i Japonii. Zakładał seminaria i koła jezuickie na wybrzeżu Malabarskim i Goa w Indiach południowych.

Nawarra jest najstarszym regionem winiarskim na półwyspie Iberyjskim. Już w XI wieku wina Nawarry słynęły ze swej klasy, smaku i jakości. Winnice usytuowane w górnym biegu rzeki Ebro, sięgają na południe do granicy z regionem Rioja.

W wiekach średnich wino było głównym produktem rolnym Nawarry. Do XIX wieku winnice zajmowały ogromne obszary, klęska filoksery zniszczyła kompletnie winnice, które skurczyły się do żałosnych kilkuset hektarów. Do lat 70. XX wieku Nawarra produkowała zwykłe wina stołowe. Teraz to się zmieniło. W latach od 1970 do 1989 nastąpił wzrost produkcji wina o prawie 2500 %.!


Wina z Nawarry

W Nawarrze panuje klimat podzwrotnikowy morski, na południu przechodzący w kontynentalny, z gorącymi latami i chłodnymi, niekiedy mroźnymi zimami. Powstałe tu wina maja charakter, są wyrafinowane i szlachetne. Wina z Nawarry z trudem przebijały się na rynki światowe, powoli rozwijały się w cieniu swego wielkiego sąsiada z południa, regionu La Rioja.

W Nawarrze rozróżniamy pięć podregionów uprawy winorośli. Trzy spośród nich korzystają ze stosunkowo chłodnego klimatu dzięki bliskości Pirenejów. Dwa pozostałe rozwijają się w klimacie ciepłym. Winnice porastają gleby wapienne i piaskowe, mocno zróżnicowane i niezbyt ciężkie. Krzewy winorośli maja tu niską wydajność, kiście winogron są mniejsze, ale za to bogatsze w składniki, od których zależy jakość i klasa win.

Denominación de Origen Navarra obejmuje na północy: Tierra Estelle, Valdizarbe i Baja Montaña w części środkowej Ribera Alta a na południu Ribera Baja.
Do niedawna wina z Nawarry kojarzyły się z winami różowymi lub czerwonymi powstałymi ze szczepu Garnacha. Eksplozja nowych odmian winorośli zaowocowała powstaniem wysokiej klasy win o światowym rodowodzie. Choć odmiana Garnacha i Tempranillo zajmuje większość upraw to rośnie popularność takich szczepów jak Sauvignon, Merlot i Chardonnay. W Polsce znane były do niedawna wina Irache, dużo lepsze wina daje położona w dolinie rzeki Ebro Bodegas Julian Chivite oraz usytuowana w malowniczej dolinie Valdizarbe Bodegas y Vinedos Nekeas.

Regionalne Consejo Regulator honoruje takie szczepy jak Tempranillo, Mazuelo, Garnacha Tinto oraz Graciano i Cabernet Savignon. Wśród białych na uwagę zasługują Viura, Moscatel de Grano Menudo oraz Malvasia Riojana, Chardonnay i Garnacha Blanca.
W regionie Tierra Estrella z powodzeniem uprawia się szczepy Cabernet Sauvignon i Chardonay. Najlepsze wina Nawarry to wina różowe otrzymywane ze szczepu Grenache oraz treściowe wina czerwone, cięższe od win z Rioji.

W okolicach Olite znajdują się największe w Europie doświadczalne piwnice win, sytuując region pośród najlepszych. Smukłe mury pałacu królewskiego dumnie wznoszą się ponad równiną. Miasto do dziś przesycone jest dworską atmosferą. Intryga i zdrada przez wieki czaiły się w komnatach pałacu królów Nawarry.
Opuszczając winnice udaliśmy się do usadowionej u jałowego podłoża gór bramy Pirenejów w Sanquesa. W pobliżu znajdują się przepastne wąwozy Lumbier i Arbayrin, będące ogromnym siedliskiem sępów. Niedaleko stąd wznosi się dumny Monasterio de Leyre, który średniowieczni królowie Nawarry obrali sobie za swą rezydencję.

Słoneczne lato unosi się w naszych kieliszkach, tańczą w nim dojrzałe owoce, wino mieni się i skrzy na tle jesiennej słoty. Imponująca przeszłość, zabytki, uroda mieszkańców Królestwa Nawarry to wystarczający powód by uradować nasze podniebienia, sięgnąć po wina z piwnic tego regionu.

 

Foto: Robert Fiałkowski

Na zdjęciu: po drodze do Sanquesa

Galeria: wejście do Monasterio de Leyre, Hoz de Lumbier, Kraina Rolanda, górski wąwóz, górska osada, pueblo, Pireneje, drzewo genealogiczne królów Nawarry