Autorem wpisu jest: Robert Fiałkowski

Dziko rosnące krzewy kawowe od niepamiętnych już czasów porastają Wyżynę Abisyńską. Najłatwiej można je było znaleźć w pobliżu chłopskich osad oraz pustelni i klasztorów regionu Lalibelli. Etiopscy mnisi, chętnie parzyli kawę sposobiąc się do długich, nocnych modłów. Za sprawą kupców sabejskich krzewy kawowca powędrowały na Półwysep Arabski. Tam przez wieki dziko rosły, nie zwracając na siebie uwagi. Pewnego dnia, mnisi zasiedlający pustelnie w rozpadlinie Jemenu zauważyli ożywione stado kóz, skubiące dziko rosnące krzewy kawowca. Od razu zrozumieli, że dokonali wielkiego odkrycia. „Odkrycie" kawy zbiegło się z ekspansją islamu na płw Arabskim. Do dziś kawa arabica jest jedyną używką, jaką dopuszcza Koran. Dzięki temu cieszy się wśród Arabów wielką popularnością.

Początkowo Arabowie moczyli ziarna w zimnej wodzie, potem zaczęli je zalewać wrzątkiem. Otrzymywany napar był cierpki, bez wyrazu, pozbawiony aromatu, za to „dobrze robił", poprawiając samopoczucie. Pod koniec XIV wieku ktoś wpadł na pomysł, aby prażyć ziarna kawy na ogniu. Z czasem zazdrośnie strzeżoną przez Arabów tajemnicę poznał cały świat.

Rośliny kawowca są wymagające. Idealne warunki znajdują w rejonach międzyzwrotnikowych. Temperatura nad ranem nie może spaść poniżej piętnastu stopni, z kolei w dzień nie może przekroczyć trzydziestu. Rośliny są wrażliwe na działanie promieni słonecznych, dlatego plantacje zakłada się na osłoniętych stokach, porośniętych rzadkim lasem. Opady deszczów nie mogą być zbyt obfite, co w strefie zwrotnikowej niestety często się zdarza.

Drzewko kawowe posiada rosnące parzyście, zielone liście o owalnym kształcie. Owoce rozwijają się z delikatnych, białych kwiatów o zapachu pomarańczy. Drzewko owocuje doiero po czterech latach od zasadzenia. Dojrzały owoc jest wielkości wiśni. Ziarno otacza gruba biała powłoka. Początkowo ziarna są zielone. Dojrzewające owoce zmieniają kolor za żółty, a potem czerwony. Pozostawione na krzewach, przybierają kolor brunatny. Dojrzałe owoce schną i twardnieją, poczym opadają na ziemię.

Najlepszą kawę uzyskuje się dzięki kosztownemu systemowi zbiorów. Wymaga on kilkukrotnego przejścia przez plantacje i zbierania tylko dojrzałych owoców. Tańszy sposób polega na wyczekaniu do momentu, gdy najwięcej ziaren dojrzeje i opadnie na ziemię. Sposób ten nie gwarantuje dobrej jakości owoców. Owoce leżące na ziemi często zarażają grzyby, niwecząc efekty pracy plantatorów. Uzyskane tą metodą dojrzałe ziarna zmieszane są z młodszymi, co pogarsza jakość uzyskiwanej w ten sposób kawy.

Pochodząca z wyżyn Etiopii coffea arabica jest najbardziej cenioną kawą na świecie. Inne znane gatunki kawy, takie jak: kawa liberyjska, kawa wyniosła czy kawa koszykowa zwana Robustą, pochodzą z Afryki podrównikowej. Kawy te dają ziarno gorszej jakości, są jednak odporne na choroby, mają też małe wymagania glebowe. Plantatorzy chętnie krzyżują ze sobą kawę arabską z kawą koszykową. W ten sposób uzyskują łatwą w uprawie, odporną na upały i szkodniki kawę arabistę (arabikę robustę).

Impulsem do takich eksperymentów była groźna zaraza, Hemileia vastatrix, która dała się we znaki na Cejlonie, niszcząc całe plantacje. Walka z zarazą była możliwa tylko na dużych wysokościach, stąd arabikę uprawia się w górach. Tylko tam rosną doskonałe ziarna kawowe, co tłumaczy ich wyższą cenę rynkową. Kawowiec upodobał sobie strefy zwrotnikowe, gdzie nie odczuwa się zmian pór roku. Kwitnienie związane jest z okresem deszczów. Nic więc dziwnego, że na roślinie znajdziemy i kwiaty i ziarna, na różnych etapach rozwoju.

Krzewy robusty są bardziej odporne na upał od krzewów arabiki, są przy tym znacznie wyższe, sięgają do dziesięciu metrów. Ziarna arabiki są podłużne, mają jasną, równą bruzdę i zielonkawą barwę. Zawierają niewielką ilość kofeiny. Po zaparzeniu dają znakomity smak i subtelny aromat. Napar jest łagodny i aromatyczny z aksamitną nutą czekoladową. Z kolei robusta ma ziarna bardziej wypukłe, w kolorze bladozielonym, z brązowymi odcieniami.
Szlachetna arabika to najbardziej popularny gatunek kawowca, z którego uzyskuje się wysokiej jakości kawę. Podawana bez żadnych domieszek robusta jest mniej smaczna, ma ostrzejszą, bardziej gorzką nutę. Zawiera za to prawie dwa razy więcej kofeiny od arabiki. Znane na świecie odmiany kawy pochodzą właściwie od tych dwóch gatunków krzewu kawowca. O wielości odmian decydują sposoby upraw, różnice klimatyczne i glebowe. Tworzenie mieszanek ma w sobie coś ze sztuki i przypomina układanie ikebany.

Na świecie uprawianych jest ponad dwadzieścia odmian arabiki. Najlepsze z nich to: Arabica Excelso Kolumbia, Arabika Kostaryka Tarazzu lub dzika Arabika Etiopia Djimah.
Kawy, które trafiają na nasze stoły to najczęściej mieszanki różnych odmian, skomponowane tak, aby dostarczyć wielbicielom tego napoju bogactwo smaku i pełnię aromat.

Jeśli należysz do osób, które w kawie cenią sobie delikatność, arabika to najlepszy wybór. Wysokogatunkowa, o lekko kwaskowym smaku, doskonale zadowoli wysokie wymagania smakowe. Jej naturalny aromat połączony z pełnym bukietem wysokogatunkowej kawy wprowadzi każdego w dobry nastrój.