Autorem wpisu jest: Anna Kierzek

Można je spotkać wszędzie – rosną w lasach, przy drogach, w parkach, na łąkach i w ogródkach. To, że są zdrowe, pełne witamin i mają korzystny wpływ na urodę – wiedziały już nasze prababki. W swoim składzie owoce te posiadają cenne olejki eteryczne, białka, witaminy i sole mineralne. Głóg, berberys, jarzębina, czy dereń – bo o nich mowa, mogą wzbogacać jadłospis pod postacią dżemów, soków, nalewek, kompotów czy wina.

Mrożone lub suszone mogą być dodatkiem do zup, sosów i deserów. Pamiętać należy jedynie, aby owoce zbierać na terenach czystych ekologicznie, z dala od ruchliwych dróg i zakładów przemysłowych.

Owoce zbiera się, gdy są w pełni dojrzałe. Mają wtedy najwięcej witamin i wartości odżywczych; najlepszą pogodą do zbiorów są ciepłe, suche i słoneczne dni. Przejrzałe i uszkodzone są niepełnowartościowe. Owoce trzeba zagospodarować w dniu zbioru, gdyż nie nadają się do dłuższego przechowywania.

Głóg
Lubi rosnąć na nasłonecznionych miejscach, chętnie wybiera obrzeża lasów i łagodne zbocza. Jest kolczastym krzewem lub niewysokim drzewem. Białe, albo różowe kwiaty pojawiają się w maju. Owoce głogu dojrzewają jesienią, są czerwone, zebrane w grona, w smaku gorzko- kwaśne; dobrze jest je zbierać po pierwszych przymrozkach, zyskują wtedy na smaku. Głóg można spożywać na surowo, w postaci dżemów, galaretek, przecierów. Jest bogatym źródłem witamin z grupy B, C, karotenów, pektyn i garbników; zawiera także spore ilości żelaza i fosforu. Suszony głóg jest składnikiem herbat owocowych i ziołowych. Ma pozytywne działanie na serce, uspakaja i obniża ciśnienie krwi.

Dereń właściwy
To krzew mierzący ok. 3 m. lub drzewo sięgające aż 8 m wysokości. Lubi jasne lasy, na słabo zakrzewione zbocza i suche stanowiska. W marcu lub kwietniu, przed rozwinięciem liści, kwitnie na biało lub żółto. Owoce są podobne do wiśni, ale mniejsze, owalne. Koniec września to najlepsza pora do zbiorów – owoce są wtedy dojrzałe i jędrne. W smaku soczyste i kwaśne. Można je zjadać na surowo, przygotowywać z niech herbatki, soki, dżemy, konfitury, wina i nalewki. Świeże owoce są doskonałym dodatkiem do ciast i deserów. Dereń jest bogactwem witaminy C, prowitaminy A, garbników, kwasów, wapnia i magnezu. Owoce mają działanie moczo- i żółciopędne, a herbatki i sok ze świeżych owoców stosuje się przy zaburzeniach żołądkowych.

Berberys zwyczajny („polska cytryna”, kwaśnica)
To ciernisty krzew, dochodzący do 3 m wysokości. Można go spotkać na skraju lasu, wśród krzewiastych zarośli. Coraz częściej występuje w parkach jako roślina ozdobna. Kwitnie na przełomie maja i czerwca, kwiaty są bladożółte. Owoce to niewielkie, podłużne, czerwone jagody zebrane w grona. Okres zbiorów przypada na wrzesień i październik, zanim owoce w pełni dojrzeją. W smaku są bardzo kwaśne i nie nadają się do spożycia na surowo. Za to doskonale się sprawdzają jako dodatek do przetworów z owoców o mdłym smaku, a sok ze świeżych jagód z powodzeniem zastępuje cytrynę. Zmielony susz berberysu jest dodatkiem do potraw z drobiu i dziczyzny, oraz składnikiem herbat owocowych. Berberys jest bogactwem kwasów organicznych, pektyn, witaminy C i soli mineralnych.
Herbatki i sok mają dobroczynne działanie na układ pokarmowy i zwiększają apetyt, a w okresie wiosennego zmęczenia poprawiają samopoczucie i są pomocne w zwalczaniu przeziębienia.

Jarząb pospolity ( jarzębina)
Jarzębina jest pospolitym drzewem dorastającym do 15 m wysokości. Jest sadzona w parkach jako drzewo ozdobne. Kwitnie na biało od maja do czerwca. Owoce czerwone, kuliste, zebrane w grona dojrzewają we wrześniu. Jagody dzikiej jarzębiny są gorzkie w smaku i można je jeść dopiero po przemrożeniu, kiedy stracą goryczkę. W hodowli zaś można spotkać odmiany jarzębiny słodkiej; najbardziej ceniony jest jarząb morawski – jego owoce można zjadać bezpośrednio po zerwaniu.
Owoce jarzębiny nadają się na kompoty, syropy, dżemy (bardzo dobrze smakują z jabłkami, gruszkami i owocami bzu czarnego), wina, likiery i nalewki.
Jarzębina zawiera prowitaminę A, witaminę C, pektyny, kwasy organiczne, garbniki i sole mineralne. Przetwory z owoców jarzębiny są doskonałym dodatkiem do dań z dziczyzny i potraw ciężkostrawnych. Napary z suszonych owoców mają działanie moczopędne i lekko przeczyszczające, obniżają także ciśnienie.