Autorem wpisu jest: Barbara Kolenda

Aż trudno uwierzyć, że do XIX wieku ta przyprawa była w Europie właściwie nieznana. Na szczęście dla nas, odkryli ją w Meksyku Hiszpanie. Tam, od wieków wanilię stosowano jako dodatek do czekolady, a Toltekowie i Aztekowie uważali nawet, że przyprawa ta działa wzmacniająco na serce, usuwa zmęczenie, zapewnia zdrowie, siłę i odwagę.

Prawdopodobnie do dzisiaj wanilię uprawiano by wyłącznie w Meksyku, gdyby nie odkrycie Edmunda Albiusa, niewolnika z wyspy Reunion, który opracował metodę sztucznego zapylenia kwiatów wanilii. Są one bowiem tak zbudowane, że mogą się w nich zmieścić wyłącznie małe pszczoły niektórych gatunków Melipona, żyjące w „ojczyźnie” tej przyprawy. Dzisiaj uprawia się ją także w Brazylii, Paragwaju, na Tahiti oraz Madagaskarze, skąd pochodzi aż 80% światowej produkcji.

Wanilia jest rośliną tropikalną należącą do rodziny storczykowatych. To kilkumetrowej wysokości pnącze z tzw. korzeniami powietrznymi, dzięki którym roślina wspiera się na pobliskich drzewach, tyczkach lub innych „podpórkach”. Dopiero po czterech latach wanilia zaczyna owocować i robi to przez kolejnych 50 lat. Owoce to podłużne, zielone strąki, które po zerwaniu zalewa się wrzątkiem i suszy na słońcu. Po tym zabiegu owoce przechowywane są jeszcze przez kilka tygodni w suszarni, a następnie zamykane w pojemnikach, gdzie przez kolejnych kilka miesięcy nabierają niepowtarzalnego aromatu. Swój delikatny, apetyczny i trwały zapach wanilia zawdzięcza wanilinie, która wytwarza się podczas długotrwałej obróbki owoców. Dobrej jakości przyprawa zawiera około 2,6-4,5% tej substancji.

Zastosowanie
Tradycyjnie używamy wanilii do potraw słodkich – ciast, deserów, puddigu, lodów, kremów, naleśników, napojów zawierających czekoladę oraz kompotów. Coraz częściej jednak dodaje się ją również do dań pikantnych. Wanilia bardzo dobrze komponuje się z cynamonem, imbirem i goździkami.
Należy ją przechowywać w szczelnie zamkniętych pojemnikach, w suchym pomieszczeniu, z dala od innych przypraw. Dostępna jest w postaci tzw. lasek, proszku, cukru waniliowego oraz ekstraktu.

Opr. na podst:. „Przyprawy. Poradnik smakosza” Marie-Françoise Valéry, Wydawnictwo Wiedza i Życie, Warszawa 2001, „Rośliny przyprawowe” Bohumira Hlavy i Dagmary Lanskej, Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, Warszawa 1983.