Autorem wpisu jest: Robert Fiałkowski
Korespondencja własna z Iranu.
Zanurzeni w bezmiarze górskiej, irańskiej pustyni nie ustawaliśmy w próbach odkrycia tajemnicy pochodzenia tego wybornego szczepu. Trafiliśmy w końcu w okolice słynnego miasta Sziraz, jednego z największych centrów średniowiecznej Persji.
Dzisiejszy Sziraz zachował wiele ze swej świetności. Na każdym kroku napotykamy na wspaniałe zabytki, położone pośród kolorowych perskich parków i ogrodów. Pamiętające czasy świetności miejskie place zamienione zostały w wielkie bazary pełne wzorzystych dywanów i wszelkiej maści wyrobów miejscowego rękodzielnictwa. W powietrzu unosi się woń wschodnich przypraw i kadzideł, przydając niezwykłości tej orientalnej atmosferze.
Sziraz jest tętniącym życiem radosnym, uniwersyteckim miastem. Tutaj kształci się przyszła irańska inteligencja. Tereny wokół miasta są celem wycieczek podróżnych odwiedzających Iran. Nieopodal znajdują się ruiny sławnych starożytnych stolic: Persepolis i Pasargan. Wielkie dynastie Achemenidów rządziły wtedy światem. W wyniku najazdu Aleksandra Macedończyka, miasto zostało całkowicie unicestwione. Dzisiejszy przybysz, kontemplujący pozostałości dawnej stolicy Achemenidów, już po chwili jednak dostrzeże wielkość tej dawnej, budzącej respekt, dumnej stolicy starożytnego świata.
Historia i wędrówki szczepu
Wracając jednak do celu naszej wyprawy – dzisiaj za ojczyznę shiraz uznaje się Dolinę Rodanu, jednak to tylko część prawdy. Wiadomo bowiem, że tereny dzisiejszego Iranu od niepamiętnych już czasów były znane z upraw winorośli. Zatem perskie pochodzenie szczepu wydaje się czymś naturalnym. Zresztą dla wielu badaczy światową kolebką winiarstwa są kaukaskie kraje takie, jak Gruzja i Armenia, a stąd już tylko krok do dawnej Persji. Poza tym, najstarsze zapiski na temat wina pochodzą z ukrytej w mrokach dziejów Mezopotamii. Nie zapominajmy, że Persowie byli sąsiadami mieszkańców Mezopotamii, a wielkie szlaki handlowe łączyły obie te krainy ze sobą.
Prawdopodobnie za pośrednictwem starożytnych Greków szczep rozpowszechnił się w Europie. Istnieje także legenda, która mówi, że niejaki Gaspard de Sterimberg, książę, słynny rycerz i krzyżowiec, przywiózł z jednej z wypraw szczep shiraz z odległej Persji. Po powrocie do domu zasadził winorośl na swojej ziemi w Hermitage i poświecił się produkcji wina. Trudno dziś dociec ile prawdy jest w tej legendzie.
Są też tacy, co wierzą, że odmiana ta pochodzi z Egiptu, skąd do Galii dotarła za sprawą legionistów rzymskich. A nazwę zapożyczono od miasta Syrakuzy na Sycylii, które było ważnym centrum handlowym. Nie chcą dać wiary w Perskie pochodzenie szczepu, także współcześni kapłani nauki, genetycy. W ramach swej misji odczarowywania naszego świata z jego legend i wielkich tajemnic, wskazali, że być może korzenie tego szczepu sięgają najstarszych odmian pochodzących z dawnej Galii. Udało im się nawet ustalić domniemanych rodziców dzisiejszego Sziraz. Wysnuli hipotezę, że przodkami tego szczepu była czerwona odmiana dureza oraz mondeuse blanche, które występują głównie w alpejskiej Sabaudii, sąsiadującej z włoskim Piemontem.
Chciałoby się w tym miejscu spróbować miejscowego wina. Niestety, od czasów rewolucji ajatollahów nie jest to już możliwe. Pomysłowi Irańczycy w ukryciu wytwarzają wprawdzie różne specyfiki, które zastępują im prawdziwe wino, jakie znali ich przodkowie. Oprócz tego raczą się haszem przemycanym z Afganistanu, ale to już całkiem inna historia.
Iran to niezwykły kraj. Pełno w nim dostojnych mułłów, roztaczających nad krajem złowrogi baldachim teokratycznego terroru, z drugiej jednak strony, wszędzie napotykamy na przejawy niesamowitej u tych zwykłych ludzi gościnności. Po prostu Irańczycy wcielają ją w całe swoje życie, jest ona jakby nakazem ich wiary, co powoduje, że podróżny w tym kraju, wbrew obiegowym opiniom, może poczuć się jak u siebie w domu.
Foto: Robert Fiałkowski
Na zdjęciu: osada w okolicach Sziraz
galeria: od lewej – pustynia w górach Zagros; w drodze z Zatoki Perskiej do Sziraz; ślady dawnej świetności; widok na dumną stolicę Persji; budowle nomadów; ogrody w Sziraz
